Το Οινοποιείο Αλεξάκη βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Θωμά και δημιουργήθηκε  κατά τη δεκαετία του 1970. Πρόκειται για οικογενειακή υπόθεση, αφού ξεκίνησε από τον Στέλιο Αλεξάκη, χημικό μηχανικό-οινολόγο, και τη Σοφία Αλεξάκη, ενώ συνεχίζεται από τα παιδιά τους Λάζαρο Αλεξάκη, οινολόγο από το Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, και Απόστολο Αλεξάκη, οινολόγο από το Πανεπιστήμιο του Φρέσνο της Καλιφόρνια.

Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα ιδιωτικά οινοποιεία της Κρήτης. Επί δεκαετίες συνεργάζεται με το σύνολο των αμπελουργών του νησιού και γνωρίζει πλήρως όλες τις ιδιαιτερότητες του Κρητικού Αμπελώνα.

Οι αμπελώνες στην κοιλάδα του Αγίου Θωμά έχουν σύγχρονα χαρακτηριστικά αλλά συνδυάζονται με πολλά ίχνη αρχαίων εγκαταστάσεων οίνου. Πάνω από εκατόν είκοσι πατητήρια κατέγραψε στην κοιλάδα ο αείμνηστος Άη Θωμιανός Ηρακλής Μπενέτος. Ο σύγχρονος αμπελώνας Αλεξάκη περιβάλλεται από αρχαίους λαξευτούς ληνούς, σημάδι πως η περιοχή από πολύ παλιά παρήγαγε κάλλιστο οίνο.

Συγκεκριμένα, ΒΑ του νέου αμπελώνα Αλεξάκη, στην κορυφή του λόφου κοντά στα κατάλοιπα μεσαιωνικού κάστρου και την εκκλησία της Ζωοδόχου πηγής, τέσσερα λαξευτά πατητήρια και πέντε λαξευτά υπολήνια μαρτυρούν μαζική παραγωγή οίνου. Φαίνεται πως ολόκληρη η πλαγιά ήταν φυτεμένη με αμπέλια. Το κάστρο χρονολογείται τον 11-12ο αιώνα, αλλά τα λαξευτά πατητήρια πιθανότατα είναι παλαιότερα και είχαν διαχρονική χρήση.

Δυτικά του Αγίου Θωμά, δίπλα από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, σώζεται συγκρότημα πατητηριού, υποληνίου και μαγγάνας. Ο ληνός (πατητήρι) είναι λαξευτός με κτιστούς τοίχους ενώ το υπολήνιο είναι λαξευτό. Στον μαργαϊκό ασβεστόλιθο είναι επίσης λαξεμένη η μαγγάνα (πιεστήριο) με το δοχείο συλλογής του μούστου, αλλά δεν διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Στον ίδιο βράχο λαξεύματα παραπέμπουν σε χρήσεις υποστηρικτικές για το ξεφόρτωμα και το πάτημα των σταφυλιών.

Βόρεια του πατητηριού και γύρω από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων φαίνονται λαξεύματα, τα οποία προφανώς συνδέονται με οικιστικά σύνολα ή άλλες χρήσεις για κατοίκηση. Δίπλα βρίσκεται ελιά που έχει κορμό με 8 μέτρα περίμετρο.

Μέσα στον αμπελώνα Σαββόπουλου, λαξευμένος σε μονόλιθο, βρίσκεται εντυπωσιακός τεράστιος ληνός (χωρητικότητα 200 γομάρια = φορτία σταφύλια) βάρους περί τους 400 τόνους, με λαξεμένο το υπολήνιό του. Ο μονόλιθος είναι μεγάλο κομμάτι μαργαϊκού ασβεστόλιθου το οποίο έσπασε και κατρακύλησε από το μητρικό πέτρωμα ψηλότερα.

Ο ληνός (πατητήρι) βρίσκεται σε υψόμετρο περί τα 500 μέτρα, έχει διαστάσεις 3,90 x 3,40-2,80 x 1,20-0,90m και μεγάλο λαξευτό υπολήνιο με διαστάσεις 1,65 x 0,82 x 0,92m,  το οποίο επικοινωνεί με κρουνό λαξευτό, κλειστό εξωτερικά, με «διακοσμητική λάξευση». Στους βράχους νότια και γύρω από τον ληνό υπάρχουν δέστρες των ζώων που μετέφεραν τα σταφύλια και στην πλευρά αυτή του πατητηριού λάξευμα στο οποίο, πιθανότατα, είχε προσαρμοσθεί μηχανισμός που ανέβαζε τα δοχεία μεταφοράς των σταφυλιών εντός του ληνού.

Η Παναγία Καρδιώτισσα βρίσκεται βόρεια του Αγίου Θωμά, δίπλα στο ρέμα και τα αιωνόβια δέντρα.  Όπως μαρτυρούν τα λαξεύματα και τα σπαράγματα των τοιχογραφιών, το αρχικό κτίσμα ήταν παλαιότερο του 10ου αιώνα. Η πέτρινη βάση της Αγίας τράπεζας φέρει αρχαίο χάραγμα. Δυτικά της εκκλησίας, ανηφορίζοντας στον δρόμο, συναντούμε τρία πατητήρια:

Στο πρώτο δεξιά του δρόμου, δυτικά της εκκλησίας, έχει καθαρισθεί τόσο ο ληνός (πατητήρι) όσο και το υπολήνιο.

Λίγο παραπάνω, αριστερά σε βράχο, φαίνεται αχνά το περίγραμμα μικρού πατητηριού, το οποίο είναι μπαζωμένο με πέτρες.

Βόρεια από τους Αγίους Αποστόλους, ο σύγχρονος αμπελώνας Αλεξάκη εφάπτεται με αρχαίο λαξεμένο ληνό (πατητήρι) με κτιστούς τοίχους. Οι διαστάσεις του είναι 5,10m4 x 3,40m. Φαίνεται το περίγραμμα του κτιστού ληνού και στη δυτική πλευρά αναλληματικός τοίχος περί το 1,50m προστάτευε το χώρο από τη ρίψη μπάζων. Κατά τόπους φαίνεται αστρακάσβεστο στα σωζόμενα τμήματα των τοίχων. Εντός του χώρου του ληνού έχει φυτρώσει δρυς.    

Σώζεται λαξευτό υπολήνιο με διάρρηξη στην άκρη και διαστάσεις 2,40m x 1,2m x 0,60m. Το μισό είναι σκεπασμένο με μεγάλη πλάκα και τοιχίο (μεταγενέστερο πιθανότατα) με πέτρες, το οποίο δημιούργησε μικρότερο χώρο για άλλη χρήση πέραν του υποληνίου. Ο κρουνός είναι κλειστός λαξευτός 35cm x 34cm στο μητρικό πέτρωμα και περίκλειστος με τμήμα του κουτιού λαξευτό και φέρει πλάκα που το σκεπάζει.

Οι αμπελώνες στην κοιλάδα του Αγίου Θωμά έχουν σύγχρονα χαρακτηριστικά αλλά συνδυάζονται με πολλά ίχνη αρχαίων εγκαταστάσεων οίνου. Πάνω από εκατόν είκοσι πατητήρια κατέγραψε στην κοιλάδα ο αείμνηστος Άη Θωμιανός Ηρακλής Μπενέτος. Η λαξεμένη αρχαία πολιτεία βρίσκεται παντού. Μέσα στα σύγχρονα σπίτια, δίπλα από αυτά, μέσα στις εκκλησίες (Κερά Σπηλιώτισσα), στους δρόμους της, παντού. Ο Άγιος Γεώργιος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαία κρηπίδα, πιθανότατα του Ναού της Αθηνάς, ο οποίος σωζόταν, αν η περιγραφή του Διόδωρου Σικελιώτη (V. 72.3) αφορά αυτήν την περιοχή, τον 1ο προχριστιανικό αιώνα.

Ακόμα, λαξευτοί τάφοι εντός των ορίων του οικισμού μαρτυρούν κατοίκηση από τα αρχαία χρόνια. Σε έναν μάλιστα μονόλιθο υπάρχει λαξευτός τάφος και στην πάνω μεριά του βράχου λαξευτό πατητήρι, ενώ σε άλλο μονόλιθο σώζεται λαξευμένη ταυροκεφαλή.

Το κρασί φαίνεται πως καθόρισε τη μοίρα του οικισμού αυτού, αφού εκτός από τα πολυάριθμα πατητήρια υπάρχουν αναφορές για παραγωγή εξαιρετικής μαλβαζίας κατά τον Μεσαίωνα.

Ο «Καβαλάρης», βράχος που δεσπόζει στον λόφο του Αγίου Θωμά, «ιππεύει» δύο μικρότερους βράχους. Γύρω του βρίσκονται λαξευτά κατάλοιπα και πιθανότατα στα δυτικά, στη βάση του, ναός του Διονύσου. Εντυπωσιακό είναι το φαινόμενο που εμφανίζεται στις αρχές Νοέμβρη (γιορτή του Άη Γιώργη του Μεθυστή), κατά το οποίο όταν ανατέλλει ο ήλιος γεμίζει με τις ακτίνες του το άνοιγμα των δύο βράχων πάνω στους οποίος στηρίζεται ο Καβαλάρης. Έτσι ο θεατής που θα βρεθεί, κατά την ανατολή του ηλίου, στο λαξευτό δάπεδο δυτικά και κάτω από το μεγάλο μονόλιθο, αν δεν έχει σύννεφα στα ανατολικά, αντικρύζει ένα εντυπωσιακό θέαμα: Τον ήλιο να γεμίζει το άνοιγμα αυτό. Ο Ήλιος για τους γεωργούς ήταν καθοριστικός και λατρεύτηκε ως Θεός σε πολλές περιοχές του πλανήτη.

Το Κτήμα Μενεξές της οικογένειας Κυπριωτάκη βρίσκεται 20 χιλιόμετρα νότια της πόλης του Ηρακλείου και σε μικρή απόσταση από τον Μινωικό οικισμό στο Βαθύπετρο, όπου βρέθηκε το αρχαιότερο πατητήρι (3.600 χρόνων) της Μινωικής Κρήτης.

Βρίσκεται στη ζώνη Ο.Π.Α.Π. (Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας) Αρχάνες έχει έκταση 2.000 στρέμματα, ενώ είναι ένα από τα μεγαλύτερα κτήματα της Κρήτης.

Η ιδέα και το πάθος για το κρασί και την παραγωγή του υπήρχε πάντα στον Γιάννη Κυπριωτάκη. Ήξερε ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει εφικτό μόνο όταν δημιουργήσει την κατάλληλη υποδομή για την παραγωγή ενός ποιοτικού προϊόντος. Έχοντας ασχοληθεί πολλά χρόνια με την αμπελουργία, κατάφερε να δημιουργήσει μέσα στο κτήμα αμπελώνες 100  περίπου στρεμμάτων από τοπικές ποικιλίες αμπελιού, όπως Βηλάνα, Βιδιανό, Κοτσιφάλι, Μαντηλάρι, Malvazia di Candia Aromatica αλλά και τις διεθνείς Syrah και Merlot.